1948 yılında okuyucuların beğenisine sunulan George Orwell’ın 1984 isimli kitabı, hükümetin halk üzerindeki baskısı ve kurgusal bir totaliter devleti husus alıyor. Kitap senelerce birçok ülkede sansüre maruz kaldı. Piyasaya sürüldüğü tarihten beri hiç baskıdan çıkmayan 1984, hala okullarda ve üniversitelerde ders konusu olarak okutuluyor. 1984, Big Brother isimli bir faşist rejimin distopik vizyonunu ve olan biteni anlamaya çalışan Winston Smith’in öyküsünü mevzu alıyor.
Distopik roman cinsinin en değerli örneği olan 1984’ün muharriri George Orwell, bu tıp kitaplarından ötürü “Orwellian” isimli bir tıp oluşturmuş oldu. Siyasi bir mevzuyu distopik bir dünyada işleyerek sanata dönüştürme fikrini izleyen üretimlere günümüzde Orwellian çeşidi üretimler deniyor. Şayet siz de bu çeşit mevzuları işleyen kitaplar okumayı seviyorsanız, aşağıdaki kitaplar tam size nazaran.
- NOT: Listedeki kitaplara başlıklardaki isimlerine tıklayarak Amazon Türkiye üzerinden ulaşabilirsiniz.
Son Periyotta Sık Sık Gündeme Gelen 1984 Gibisi 12 Distopik Roman
- Fahrenheit 451
- Sineklerin Yaradanı
- Hayvan Çiftliği
- Biz
- Mülksüzler
- Damızlık Kızın Hikayesi
- Yürekli Yeni Dünya
- Never Let Me Go
- Çember
- Burada Gerçekleşemez
- Jennifer Hükümeti
- Gökteki Bütün Kuşlar
Bu kitapta itfaiyecilerin tek misyonu yangın çıkartmak ve dünyasında kitaplara yer yok: Fahrenheit 451
- Müellifi: Ray Bradbury
- Yılı: 1953
Halkın bilgiden yoksun kalmasını isteyen bir devletin mevzu alındığı Fahrenheit 451’de, olaylar distopik bir gelecekte geçiyor. İşi kitapları yok etmek olan itfaiyeci Guy Montag’ın öyküsünü okuduğumuz kitapta Montag, televizyonun akıllara sakinlik veren gevezelikleriyle meşgul bir toplulukta yaşarken, evvelce yok ettiği kitaplara olan sevgisini keşfediyor. Diğer bir kitap seven komşusu ortadan kaybolduğunda ise Montag, yakalanana ve sonuçlarından kaçması gerekene kadar, kendi konutunda sevdiği kitapları saklamaya başlar. 1953’te yazılan kitap, periyodunun cadı avları ve demokrasiye yönelik tehditlerini eleştiriyor.
İnsan dürtüsü ve iktidar dileği: Sineklerin Rabbi
- Müellifi: William Golding
- Yılı: 1954
Bir küme İngiliz gencinin ıssız bir adaya düşmesi ve kendi toplumunu yaratmasını mevzu alan Sineklerin Efendisi, geliştirilen toplumu husus alıyor. William Golding, Sineklerin Rabbi’ni insan dürtüsü ile iktidar dileği ortasındaki çatışmanın bir incelemesi olarak ele alıyor. Sineklerin Yaradanı yıllar içinde Lost, The Society üzere birçok üretime da ilham oldu.
Egemenlik hasreti konusunda en âlâ roman: Hayvan Çiftliği
- Müellifi: George Orwell
- Yılı: 1945
Politik bilgelik ustası olan George Orwell’ın bir öteki tenkit romanı da Hayvan Çiftliği. Rus İhtilali ve Stalin çağı ile ilgili romanında, çiftlik hayvanlarının insan koruyucularından egemenlik arayışındaki ömürlerini detaylarıyla anlatıyor ve bu hayvanların boyun eğmekten diğer bir talihi olmadığını okuyucusuna gösteriyor. Bir diktatörlük öyküsü ve politik yorum olan Hayvan Çiftliği de Orwell’ın yazdığı en yeterli romanlardan biri.
Geri kalanların öyküsü: Biz
- Muharriri: Yevgeny Zamyatin
- Yılı: 1921
Totaliter bir rejim ve buna ahenk sağlamaya çalışan insanların öyküsünün anlatıldığı Biz, 1921 yılında yazılmasına karşın okuyucular tarafından hala beğeniliyor. Dünya nüfusunun %0,2’si dışında herkesi yok eden 200 Yıl Savaşı’ndan sonra geçen bu fütüristik roman, dış güçlerden korunan bir toplumun “Hayırsever” tarafından yönetilmesini bahis alıyor. Rus müellif Zamyatin’in çalışmaları yalnızca Orwell’a değil, birebir vakitte Huxley, Rand, Vonnegut ve LeGuin’e de ilham verdi.
Hem distopik hem bilim kurgu: Mülksüzler
- Muharriri: Ursula K. Leguin
- Yılı: 1974
Distopik roman denilince akla gelen birinci isimlerden biri olan Ursula K. Leguin, Mülksüzler ile okuyucularına distopya üzerine bir bilim kurgu sunuyor. 1974’te yayınlanan Mülksüzler, Anarres ve Urras isimli iki gezegene odaklanıyor. Mülksüzler, otoriter ve sosyalist devletler ortasındaki farkları ve bunların kapitalizme, bireyciliğe, kolektivizme, özgürlüğe, mahpusa ve ortadaki her şeye yansılarını gösteriyor. Bilim kurgu ve distopik dünyaları birleştiren bu roman, 1984’ü seven herkes tarafından kesinlikle okunmalı.
Erkek egemenliğinin karar sürdüğü: Damızlık Kızın Hikayesi
- Muharriri: Margaret Atwood
- Yılı: 1985
Günümüze yakın bir geleceğin anlatıldığı Damızlık Kızı Öyküsü’nde, teokratik bir askeri diktatörlük Amerika hükümetini devirip bayanları boyunduruk altına alan bir siyasi sistem uyguluyor. New England’da geçen bu roman, sınıf, cinsiyet ve mesleğe yönelik davranışlarda tüyler ürpertici gerçekler ortaya çıkarıyor.
Fütürist bir distopya: Gözü pek Yeni Dünya
- Muharriri: Aldous Huxley
- Yılı: 1932
Aldous Huxley’nin edebi klasiği Yürekli Yeni Dünya, genetiği değiştirilmiş beşerler, çok teknolojik ilerleme, farmasötik uyuşukluk ve insan özgürlüklerini tehdit eden otoriterlik hakkında distopik bir kıssa anlatıyor. Dünya Devleti’nin, fütürist ortamındaki hiyerarşi, bireyciliğin eksikliğine yol açıyor. Savage Reservation’dan genetiği değiştirilmemiş formda doğmuş ana karakter John ise, bu “mükemmel” geleceğin çöküşüne ışık tutuyor.
Hiçbir şey göründüğü üzere değil: Never Let Me Go
- Müellifi: Kazuo Ishiguro
- Yılı: 2005
Bir İngiliz yatılı okulundaki öğrencilerin anlatıldığı Never Let Me Go, sanıldığı kadar da günahsız bir kıssa değil. Öğrencilerin okuldaki geçmişlerini ve çocukluk arkadaşlarıyla olan bağlarını incelemeleri üzerine kendileri hakkında epey büyük ve makus gerçekleri öğrenmelerini bahis alan Never Let Me Go, sınıf ayrılıkları ve kişisellik üzerine yazılmış bir kitap.
İnternet çağının şahsî dataları etkilediği: Çember
- Müellifi: Dave Eggers
- Yılı: 2013
Çember, genç ve idealist Mae’nin, kullanıcıların e-postalarının, toplumsal medyasının ve finansının tek bir çevrimiçi kimlikle kontaklı olduğu Circle isimli güçlü bir internet şirketinde çalışmak üzere işe alınmasını anlatıyor. Çemberin inanılmaz tesisleri ve nüfuzlu insanlarıyla büyülenmişken, Mae kısa müddette güvenlik ve gözetleme ortasındaki ve gerçek şeffaflık ile mahremiyet istilaları ortasındaki bulanık çizgiye kapılıyor. İnsanların birer eser olarak görüldükleri ve kişiselliğin kıymetli olmadığı bu dünyayı anlatan kitabın bir de sineması var.
Sınıf ve ırk ayrımlarını mevzu alan: Burada Gerçekleşemez
- Muharriri: Sinclair Lewis
- Yılı: 1935
Burada Gerçekleşemez, Büyük Buhran devrinde yazılmış siyasi bir distopik roman. Burada Gerçekleşemez, Berzelius “Buzz” Windrip isimli karizmatik ve güce aç bir adayın Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı seçimini kazanıp iktidara gelişini husus alıyor. Maharetsiz atamalar ve saldırgan telaffuzları ile bir diktatöre dönüşen Buzz, Amerika’nın “gerçek” sahiplerinin kim olduğuna kendisi karar veriyor.
En tatlı distopya: Gökteki Bütün Kuşlar
- Muharriri: Charlie Jane Anders
- Yılı: 2018
Charlie Jane Anders’in birinci romanında okuyucular, Kıyametin eşiğindeki sihirli bir halde aşılanmış bir San Francisco ile tanışıyorlar. Çocukluk arkadaşları Laurence ve kuşlarla konuşabilen bir cadı olan Patricia, ellerindeki güçleri ve kaynakları kullanarak iklim değişikliğiyle harap olmuş bir dünyayı düzeltmeye çalışıyor. Laurence, insanlığı ölmekte olan bir dünyadan kurtarmak için bilime dönerken, o ve Patricia kendilerini birbirleriyle istemedikleri bir savaşın içinde bulurlar.
Kaynak: Webtekno