Ülkemizde kelamlarına ehemmiyet vermemiz gereken beşerler ortasında bilhassa de bilim insanları var. Bu beşerler ortasında en değerli isimlerden biri olan Prof. Dr. Celâl Şengör‘ü bugün daha yeterli tanımaya çalışacağız. Tam ismi Ali Mehmet Celâl Şengör olan ünlü jeolog, tüm dünya tarafından kabul görmüş çalışmalarıyla sayısız ödül almış bir isim. Televizyon programlarında da sık sık gördüğümüz Prof. Dr. Celâl Şengör, hayatını bilime adamış biri.
Peki tonton dede görünüşünün altında böylesine ağır bir bilgi birikimine sahip, kendi alanı jeolojide dünyanın sayılı birkaç ismi ortasında yer alan Celâl Şengör’ü ne kadar dinliyoruz? Yıllardan beri bizi depremlere karşı uyaran Şengör’ü ve onun üzere bilim insanlarını daha fazla önemsemeliyiz.
Prof. Dr. Celâl Şengör, uzun yıllardan beri sarsıntılara karşı bizi uyarıyor.
2000 tarihli bu görüntüde Prof. Dr. Celâl Şengör, 99 sarsıntısının akabinde İstanbul sarsıntısından bahsediyor. Günümüzde hala bu sarsıntısı yaşamadık ancak durumun ne kadar önemli olduğu o gün söylendiği üzere bugün de Şengör üzere bilim insanları tarafından söyleniyor.
Ancak ne yazık ki bu açıklamaları bu vakte kadar çok da fazla dinlenilmedi. Bugünden sonra da ne kadarı dinlenir bilmiyoruz.
Celâl Şengör, yalnızca sarsıntıdan zelzeleye gördüğümüz bir isim değil. Bilhassa İlber Ortaylı ve Fatih Altaylı üçlüsünün katıldığı Teke Tek programıyla kıymetli bilgi yayınları yapıyorlar.
Jeoloji profesörü Celâl Şengör, kendi alanının dışında da çok geniş bir bilgi havuzuna sahip. İlber Ortaylı ile birlikte katıldığı Teke Tek programında Türk halkının genel kültür düzeyini yükseltme konusunda çok kıymetli bilgileri bizlerle paylaşıyor. Bazen ne konuştukları hakkında fikir sahibi olamasak bile değerli bir husus olduğunu fark edip kendimizi araştırırken bulabiliyoruz.
Şengör, birebir vakitte hayatta her şeyi deneyimlemek isteyen meraklı bir kaşif.
Celâl Şengör’ün biyografisinden de aşağıda bahsedeceğiz ancak bu kadar başarılı bir bilim insanı olmasının arkasında yatan şey aslında merakı. Hayvan dışkısı hatta kendi dışkısını bile yiyip bu tecrübelerini beşerlerle paylaşacak kadar da meraklı bir isim.
Deprem ve jeoloji konusunda Türkiye’deki hatta dünyadaki birkaç şahıstan biri olmasına karşın Prof. Dr. Celâl Şengör sarsıntı komitesine dahil edilmiyor.
Daha evvel ülkemizde pek çok sarsıntı gerçekleşti. Bu sarsıntıların akabinde düzenlenen zelzele toplantılarında Prof. Dr. Celâl Şengör’ün çağırılmadığı haberleri gördük. Bu yalnızca iktidar bazında değil İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 15 Şubat 2023’te gerçekleştirdiği Sarsıntı Bilim Şurası’nda da Celâl Şengör’ü göremedik. Şengör, daha öncesinde Elazığ sarsıntısından sonra düzenlenen sarsıntı toplantısına çağrılmadığı için bir Zoom kontağında durumu eleştirmişti.
Düşüncelerini saklamak yerine direkt söyleyen Şengör, bazen bu sebeple eleştirildi.
Verdiği reaksiyonlar, konuşma biçimi, öykü anlatımı ve daha pek çok şeyle kendine has bir isim olan Celâl Şengör, ekseriyetle söylediklerinin nereye gideceğini pek önemsemeden direkt söylüyor. Bu kanılar hakikat olsa dahi (çoğu vakit doğru) birtakım insanları rahatsız ettiği durumlar olabiliyor. Bu sebeple de periyot dönem Şengör’e ters görüşler olabiliyor.
Bir öğrencisini taciz ettiğine dair açıklamalarıyla çok reaksiyon toplamıştı.
Celâl Şengör, bir Zoom görüşmesi sırasında bir kız öğrenciyle ilgili açıklama yapmıştı. Yer alan görüntüde Şengör bir kız öğrenciye yaptığı cinsel tacizi açıklayan tabirlerde bulunmuştu. Bunun akabinde İTÜ Rektörlüğü idari soruşturma başlattı ancak disiplin cezasına yer olmadığı sonucuna ulaşıldı. Prof. Dr. Celâl Şengör, “Neler Oluyor Hayatta” programında Hakan Ural’ın aktarmasıyla “Ben asla bunun bir cinsel taciz olduğunu düşünmüyorum. Asla bunda bir anormallik görmüyorum. Bana gösterilen yansıların birçoğunu da abartılı bulmuyorum.” demişti.
Seveni kadar sevmeyeni de olan Prof. Dr. Celâl Şengör hakkında alanı dahilinde birtakım olumsuz argümanlar da yer alıyor.
Prof. Dr. Celâl Şengör’ün hakkında çıkan birtakım argümanlar var. Bunlardan birinde Prof. Dr Ahmet Ercan, Celâl Şengör’ün uzmanlığı dışında konuştuğunu lisana getirerek “Büyük sarsıntı taraftarıdır. Bir gün bana ‘İstanbul’da güzel sarsıntı olsun, her tarafı yıksın da bu kenti yine yapalım‘ dedi” sözlerini kullandı.
Ayrıca Şengör’ün fay çizgilerinin sayısı hakkında palavra söylediği, bilimsel çalışmaları engelleyerek kendi yaptığı sistemi devam ettirdiği üzere söylentiler de yer alıyor. Ancak bunların bir tez olduğunu aktaralım.
Biraz da biyografisine bakalım. (Şimdiden söylüyoruz, uzun bir biyografi sizleri bekliyor.)
Celâl Şengör’ün hayatı tam manasıyla başarılarla dolu. Liseye kadar eğitim – öğretim hayatında sorun yaşayan Şengör, sonrasında tüm dünyaya açılan bir eğitim ve meslek seyahatine çıkıyor.
Prof. Dr. Celâl Şengör, güçlü bir ailenin çocuğu olarak 24 Mart 1955’te İstanbul’da dünyaya geldi.
1973 yılında Robert Koleji’nden mezun olan Şengör, 1978 yılında ise State University of New York at Albany’de jeoloji kısmını bitirdi. Sonrasında ise tıpkı üniversiteden 1979 yılında yüksek lisans bitirip yeniden tıpkı üniversiteden 1982’de doktora yaptı. Tüm bunlar olurken 1981 yılında Celâl Şengör’ün İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) macerası başladı. İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Kürsüsü’ne asistan olarak atanan Şengör, 1984 yılında Londra Jeoloji Cemiyeti’nin Başkanlık Ödülü’nü alırken 1986 yılında İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim kolunda doçent oldu. Şengör, tekrar 1986 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü aldı.
Şengör, dünyaya çapında bir mesleğe sahip.
Hayatının büyük bir kısmını bilime adayan Şengör, 1988 yılına gelindiğinde Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi’nde gurur bilim tabibi payesi aldı. O vakte kadar hiç Türk üyesi bulunmayan Academia Europaea’ya 1990 yılında kabul edilen Şengör, tıpkı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi oldu. Tarihler 1991’e geldiğinde ise Kültür Bakanlığı tarafından “Bilgi Çağı Ödülü“nü kazandı.
1992 yılında İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim Kolu’nda profesörlüğe yükseltildi. 1993’te Türkiye Bilimler Akademisi’nin en genç kurucu üyesi olan Şengör, tıpkı yıl TÜBİTAK Bilim Şurası üyesi de oldu.
1994 yılında Rusya Tabiat Bilimleri Akademisi üyeliğine seçildi.
Yine bu yıl içerisinde Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri onur üyeliğine seçilen Şengör, Fransız Fizik Cemiyeti ve École Olağana Supérieure vakfından “Rammal Madalyası” ile ödüllendirildi. 1997’de ise Fransız Bilimler Akademisi tarafından yer bilimleri konusunda saygın bir ödül olan “Lutaud Ödülü” verildi.
Önemli üniversitelerde ders vermeye başladı.
Sonrasında ise dünyanın değerli üniversitelerinde konuk profesör olarak ders vermeye başladı. 1998 yılında Collège de France’ta konuk profesör olarak ders vermeye başlayan Şengör, bu periyotta “XIX. yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız jeologların katkısı” başlıklı bir konferans düzenledi. Bu konferansın akabinde 28 Mayıs 1998’de Collège de France madalyasını aldı. 1999 yılında Londra Jeoloji Cemiyeti, Prof. Dr. Celâl Şengör’e Bigsby madalyasını verdi.
Ayrıca Şengör, Oxford Üniversitesi, California Institute of Technology ve Salzburg Lodron-Paris Üniversitesinde konuk profesörlük yaptı.
2000 yılında ABD Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine seçilen birinci Türk oldu.
Bunun dışında 2013 yılında Leopoldina Tabiat Araştırıcıları Akademisi üyeliğine seçilen Prof. Dr. Celâl Şengör’ün daha burada sayamadığımız pek çok başarısı bulunuyor.
Celâl Şengör’ün akademik yayımları da saymakla bitmiyor.
Şengör, jeoloji ve tektonik mevzularına odaklanan 6 kitap, 175 bilimsel makale, 137 bildiri özeti yayımladı. Bununla birlikte pek çok tanınan bilim makalesi ve tarih, ideoloji üzere alanlarla ilgili 2 kitap daha yayımlayan Prof. Dr. Şengör’ün 300’e yakın deneme yazısı bulunuyor.
Şengör; bize bilimi, tarihi sevdiren pahalı bir bilim insanı. Başta sarsıntı konusu olmak üzere söylediği şeylerin yöneticiler tarafından ele alınıp konuşulması gerekiyor.
Kaynak: Webtekno