‘Crush’ ve ‘Kompartman’ Sendromları Nedir?

0 20

Ülkemizde 6 Şubat günü gerçekleşen iki büyük zelzelenin akabinde, sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette halkın eforları ve arama kurtarma gruplarının yardımlarıyla çalışmalar devam ediyor.

Binlerce binanın yıkıldığı, 8 Şubat 15.20 prestijiyle açıklanan bilgilere nazaran 8 bin 574 vatandaşımızın hayatını kaybettiği, 49 binden fazla vatandaşımızın ise yaralı olduğu felaket sonrası tahminlere nazaran hala binlerce vatandaşımız enkaz altında. 

Depremzede vatandaşlarımız sağlık meseleleriyle ve soğuk havayla uğraş ediyor;

Yaralanmalar, hipotermi riski üzere sağlık sıkıntılarının yanında hasar gören altyapı sebebiyle su kaynaklı enfeksiyon hastalıkları ile crush sendromu ve kompartman sendromu da bölgede depremzedelerde karşılaşılabilecek meseleler olarak vurgulanıyor.

Deprem bölgesinde şebeke sularının içilmemesine yönelik ihtarlar sık sık yapılırken hala pek çok depremzede şimdi su üzere temel gereksinimlere ulaşamadıkları için sorun yaşıyorlar.

Enkaz altında kalmadan kurtulmayı başaran vatandaşlarımızdan çadırkentlere ve sığınma bölgelerine yerleşebilenler için hipotermi, yaralanma ve enfeksiyon riski olmasa da henüz yardım ulaşmayan bölgelerde bu riskler devam ediyor.

Enkaz altından çıkarılan şahıslarda görülen crush sendromu risk teşkil ediyor;

17 Ağustos 1999 Gölcük sarsıntısı sonrası GATA’da günlerce yaralıları tedavi ettiklerini söyleyen Prof. Dr. Güner Sönmez, kolay yaralanmalar dışında en çok karşılaştıkları durumlardan birinin crush sendromu olduunu söyleyerek meslektaşlarını bilgilendirdi.

Crush sendromu; vücudun bir kısmının yahut tamamının ezilmesi, uzun periyodik sıkışması, baskıya maruz kalması ve hareketsizlik sonucunda ortaya çıkan bir durum. Crush sendromu yaşayan kişilerde kas ödemi, şok, böbrek yetmezliği, kalp ve teneffüs yetmezliği durumları gözlemleniyor. Tedavi edilmezse sendrom kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanabiliyor.

Trafik kazaları, iş kazaları, savaşlar, çığ düşmesi, toprak kayması üzere felaketler sonrası da görülse de crush sendromu ağır olarak zelzeleler sonrasında görülüyor. Tarihte birinci örneği de 1909 yılında Messina sarsıntısı sonrasında bildirilmiş.

Ezilme sonucu çizgili kas hücresi içinde bulunan laktik asit, tromboplastin, kreatinin kinaz, nükleik asitler, fosfat, kreatinin, miyoglobin ve potasyum üzere hususlar kan sirkülasyonuna geçiyor; kalsiyum, su ve sodyum üzere hususlar ise kas hücresi içine giriyor. Bu olaylar da crush sendromunun oluşmasına neden oluyor.

Crush sendromu yaşayan bireylerde;

  • Halsizlik
  • Kas şişmesi
  • Şiş uzuvlar
  • Kahverengi/koyu renkli idrar
  • İdrar ölçüsünde azalma
  • Düşük tansiyon
  • Kalp ritminde aksama
  • Solunum yetmezliği

gözlemleniyor.

Kişilerin sendromun tesirlerinden kurtulabilmesi için durumun en kısa müddette tespiti ve tedavisi gerekiyor. Bu sebeple zelzele bölgelerinde enkazdan çıkarılan şahısların acilen profesyonel tedavi görmesi ve zelzele bölgelerindeki doktor ve sağlık çalışanlarının kâfi tıbbi ekipmana ulaşabilir olması hayati ehemmiyet arz ediyor…

Enkazdan kurtulan şahıslarda görülen bir öbür sendrom ise kompartman sendromu;

Kompartman sendromu, ekseriyetle kol ve bacak kaslarındaki basıncın tehlikeli seviyelere ulaşması sonucu ortaya çıkan bir durum. Akut ve kronik olmak üzere iki halde ortaya çıkıyor. Kronik kompartman sendromu idman üzere durumlar ile oluşabiliyor ve genelde acil müdahale gerektirmiyor.

Akut kompartıman sendromu (AKS) ise zelzele, trafik kazası, yüksekten düşme yahut iş kazaları sonrası oluşabiliyor. Acil müdahale edilmediği takdirde toplar ve atar damarlarının tıkanmasına yol açarak kangren ve uzuv kaybı ile sonuçlanabiliyor. 

AKS yaşayan şahıslarda;

  • Kas dokularını hareket ettirme veya germe durumlarında şiddetli ağrı
  • Gergin kas ve cilt dokusu
  • El yahut ayaklarda his kaybı
  • Uyuşma
  • Dokunma duyusunda azalma
  • His ve nabız kaybı

görülebilir.

Bu cins profesyonel dayanak gerektiren ve hayati değeri olan durumlar sebebiyle enkaz altından çıkarılan bireylerin en kısa müddette dayanak almasının sağlanması gerekiyor. 

Deprem bölgesinde enkaz altından çıkarılan bireylere dayanak talep etmek için 112’yi arayabilirsiniz…

Kaynaklar: TÜBİTAK/Doç. Dr. Ferda Şenel, Prof. Dr. Mehmet Şükrü Sever, Op.Dr.Tahir Memnun Duymuş

Kaynak: Webtekno

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.