İstanbul

4,5G’nin akabinde hizmete alınması beklenen 5G teknolojisi ile objelerin internetinden şoförsüz araçlara kadar pek çok teknolojide büyük gelişmeler yaşanması bekleniyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, 1980’li yıllarda kullanılmaya başlanan 1G teknoloji birinci kuşak kablosuz telefon teknolojisine imkan tanımıştı. 1G teknolojisinin gelişmiş versiyonu olan 2G, ikinci jenerasyon kablosuz telefon teknolojisi olarak kullanılmaya başlandı. Analog yayından sayısal yayına geçme imkanı sağlayan bu teknoloji ile sesi ve dataları şifreleme imkanı doğdu ve görüşmeler ve data iletimleri daha inançlı hale geldi.

3G teknolojisinin hayata geçmesi ile ise bilgi alışverişindeki sürat artmış, manzaralı görüşebilme imkanı ortaya çıkmıştı. Türkiye’de 2009 yılından bu yana kullanılmaya başlanan 3G teknolojisi ile birlikte akıllı telefon kullanımı da büyük artış göstermeye başlamıştı.

Türkiye, 1 Nisan 2016 prestijiyle 4,5G teknolojisine geçerek data transferini çok kıymetli hale geldiği bir periyotta 3G’ye oranla yaklaşık 10 kat sürat sunan yeni bir teknolojiye geçmiş oldu. Yeni teknoloji ile manzaralı görüşmelerden toplumsal medya kullanımına kadar pek çok bahiste kullanıcılar, daha süratli ve daha net manzaralara ulaşarak büyük bir değişim yaşadı.

4,5G teknolojisinin akabinde 5G teknolojisi ile büyük bir dönüşüm yaşanması bekleniyor. 5G teknolojisinin getireceği en büyük yeniliklerden birinin yeni teknolojinin bir evvelki teknolojiye nazaran 100 kata kadar süratli olması dikkati çekiyor. 5G teknolojisiyle kesintisiz yüksek suratlara çıkacak internet ile geleceği şekillendirecek teknolojilerin de kullanıma sunulması planlanıyor.

Endüstri 4.0, sürücüsüz araçlar ve daha fazlası

Akıllı objelerin birbirleriyle ya da daha büyük sistemlerle temaslı olarak çalışmalarını tabir eden objelerin interneti teknolojisinde en değerli ihtiyaçların biri olan 5G teknolojisi ile üretimden tüketime kadar değerli dönüşümler yaşanması bekleniyor.

5G’nin ayrıyeten droneler ve sanal gerçeklik üzere teknolojiler için de kablosuz bilgi iletimi altyapısını güçlendireceği belirtiliyor. 5G’nin saniyede yaklaşık 20 Gigabit’e ulaşacak bir bilgi transfer suratı sunması bekleniyor.

Endüstri 4.0 yolunda büyük bir kolaylık sağlayacak yeni teknoloji ile fabrikalarda otonom sistemlerin daha da artması ve makinelerin büyük data ile insan müdahalesine en az ihtiyaç duyarak üretim yapması hedefleniyor.

Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) datalarına nazaran, 2025 yılı prestijiyle dünyada 100 milyar farklı irtibatın olacağı ve bu kontakların yalnızca yüzde 10’unun beşerler ortasında olacağı öngörülürken, 2020 sonrası dünyada kilometrekarede dolaşacak ortalama bilginin 4 yılda bir 16 kat artacağı; bu talebi karşılamak üzere evvelki kuşağa nazaran 25 kat fazla frekansa ve 2 bin kat fazla baz istasyonuna ihtiyaç duyulacağı kestirim ediliyor.

5G’nin en büyük katkılarından birinin şoförsüz araçlar teknolojisinde yaşanması bekleniyor. Araçlar ortasındaki sensörlerden gelen bilgilerin çok süratli bir formda işlenmesine ve öbür araçlar ve büyük bilgi ile irtibat kurulması mantığı üzerine işleyen şoförsüz araç teknolojisinin olmazsa olmazlarından biri 5G teknolojisi olarak öne çıkıyor.

Yeni kuşak teknolojinin 100 kata kadar daha fazla sürat sağlaması sayesinde, bilhassa araç kullanırken bilgisayarların ani karar verme suratlarının daha fazla artacağı ve kaza risklerinin de azalması bekleniyor.

Türkiye’de 5G altyapı çalışmaları devam ediyor

Dünyada çeşitli ülkeler 5G teknolojisine geçiş için altyapı çalışmalarını sürdürüyor. Güney Kore, Çin ve ABD, 5G teknolojisinin oluşturulması ve uygulanmasında öne çıkan ülkeler ortasında yer alıyor. 5G altyapısı en gelişmiş ülkelerden Güney Kore’de, 2026 yılında taşınabilir telefon kullanıcılarının yüzde 90’ının 5G altyapısını kullanması varsayım ediliyor.

Türkiye’de de 5G’ye geçiş kapsamında çalışmalar devam ediyor. 5G baz istasyonu (5G radyo ve erişim şebekesi) çalışmalarına 2018’de ASELSAN ve Turkcell ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) projesi kapsamında başlandı. Yapılan çalışmalar, 2019’un sonlarına yanlışsız Uçtan Uca Yerli Ulusal 5G Haberleşme Şebekesi Projesi (UUYM5G) kapsamındaki çalışmalarla birleştirildi.

TÜBİTAK’ın dayanağıyla sürdürülen “Uçtan Uca Yerli ve Ulusal 5G Haberleşme Şebekesi Projesi” ile 5G altyapıları için kritik ehemmiyetteki 5G çekirdek şebeke, 5G baz istasyonu, 5G özel idare servis ve operasyon yazılım eserleri yerli ve ulusal imkanlar ile geliştiriliyor.

Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi (HTK), BTK ve çeşitli kurumların da takviye verdiği Uçtan Uca Yerli ve Ulusal 5G Şebekesi Projesi kapsamında Türk Telekom-Ümraniye, Turkcell-Kartal, Vodafone-Maslak, HAVELSAN-Ankara’da yer alan laboratuvarlarda 5G demoları gerçekleştirildi.

Ayrıyeten, İstanbul Anadolu Yakası Yuşa Zirvesi’ndeki 5G Baz İstasyonu Radyolink’i ile Avrupa Yakası’nda bulunan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Teknokent’e bağlanılarak 5G üzerinden bilgi paylaşımı yapıldı.

5G’ye ait çalışmalar kapsamında Turkcell, 5G’li cep telefonlarına pilot şebekesi üzerinden 5G sinyali verdi. Şirket, BTK’nın test için tahsis ettiği frekans üzerinden İstanbul Tepebaşı Plaza’da 5G destekleyen ticari cep telefonu üzerinden yapılan test ile 3.5GHz bandında 2,283 Gbps sürate ulaştı.

5G’ye tam geçiş için fiber altyapı önem taşıyor

Öte yandan Türkiye, baz istasyonu üreten ve alanda çalışabilir formda kurulumunu sağlayan dünyadaki sayılı ülkeler ortasında yer alıyor. 2017 yılında kurulan ULAK Haberleşme’nin uyum ve sorumluluğunda, telekom operatörlerin de katkıları ile Türk mühendisleri tarafından geliştirilen yerli baz istasyonu ULAK, 4,5G irtibatı için Türkiye’de birçok vilayette tüm operatörlere hizmet sağlıyor.

ULAK baz istasyonlarının yanı sıra 5G’nin değerli teknolojilerinden kabul edilen Yazılım Tarifli Ağlar ve Ağ İşlevlerinin Sanallaştırılması teknolojilerini ağır olarak kullanan MİLAT Ar-Ge Projesi, birinci etap ürünleşmesini sağlayarak MİLAT Ağ İdare ve Tahlil Sistemi’ni (MAYA) geliştirdi. 5G’ye hazır bir eser olan bu sistem, çeşitli kurumlar tarafından alanda kullanılıyor.

Bu çalışmalar sayesinde, 5G’nin hayata geçmesiyle eğitimden sıhhate, ulaşımdan sanayiye kadar tüm bölümlerin muhtaçlığı olacak 5G tahlilleri yerli ve ulusal olarak sunulabilecek.

Ayrıca, Türkiye’nin 5G teknolojisine tam geçiş yapabilmesi için fiber altyapının hazır olması da ehemmiyet taşıyor. Fiber altyapının geliştirilmesine yönelik çeşitli çalışmalar yürütülürken, cep telefonu operatörleri ortak fiber altyapının değerini vurguluyor.