Kalori terimini hepimiz bir yerden biliyoruz. Spor yapanlar, kilo vermek ya da almak isteyenler; ya da yalnızca ne yediğine dikkat edenler bu sözcüğe aşina. Fakat bir yerlerden ne kadar almamız ve ne kadar harcamamız gerektiğini öğrendiğimiz bu ünitenin tam olarak ne olduğunu çoğumuz bilmiyoruz. Bu yazıda kalorinin ne olduğunu, kcal ve kJ üniteleriyle olan farkını en kolay biçimde öğrenmeye çalışacağız.
Kalori terimi neredeyse herkes tarafından bilinse de birden fazla kişi ‘küçük kalori’ ve ‘büyük kalorinin’ farkını bilmiyor. Ayrıyeten bir başka alternatif olan kJ ünitesi birden fazla kişi için bir gizem. Gelin, “kalori nedir” sorusundan başlayıp ne işe yaradığına, küçüğünün ve büyüğünün ne olduğuna kadar basitçe cevaplayalım.
Kalori nedir?
Daima “muz kaç kalori” ya da “squat kaç kalori yakar” üzere cümlelerde duyduğumuz kalori, basitçe bedenimizde kullandığımız gücün ölçü ünitesi. Yediğimiz ve içtiğimiz her şeyin kimyasal yapısında farklı ölçülerde güç bulunuyor. Genelde kcal cinsinden gördüğümüz kalori ölçüleri, besinlerin içinde bulunan makro besinlerin ölçüsüne nazaran değişiyor. Bu enerjiyi sağlayan üç ana makro besin şu formda: yağ, karbonhidrat ve protein. En fazla kaloriyi yağlar ve karbonhidratlar sağlarken en düşük kaloriyi protein barındırıyor. Bu yüzden kilo verme gayeli diyetlerin genelinde öncelikle yağlar ve sonra karbonhidratlardan kaçınılıyor.
Bedenimize aldığımız kalorilerin hepsi tek bir maksatla kullanılmıyor. Yediğimiz şey sindirilirken bu kaloriler güç olarak kas ve yağ üzere farklı moleküllerde depolanıyor. Elde edilen güç üç farklı hedefle kullanılıyor: Alınan besinlerin sindirimi, fizikî aktivite, organ ve dokuların çalışması. Kalorilerin %10’u, tükettiğimiz besinlerin sindirilmesinde kullanılıyor. %20’lik kısmı oturmak da dahil olmak üzere yaptığımız fizikî aktivitelere gidiyor. Kalan %70’lik büyük kısım ise iç organların ve dokuların işleyişinde kullanılıyor. Kullanılmayan fazla kaloriler ise daha sonra kullanılmak üzere yağ dokularında depolanıyor.
Gün içinde ne kadar kalori alınıp verilmeli?
Bu hususta kesin bir sayı söylemek mümkün değil. Günlük almanız gereken kalori ölçüsü yaş, uzunluk, kilo, cinsiyet ve günlük fizikî aktivite ölçüsü üzere faktörlere nazaran değişiyor. Almanız gereken kalori ölçüsü, şayet kilo vermek ya da almak istemiyorsanız günlük harcadığınız ölçüyle çabucak hemen eşit olmalı. Sağlıklı bir formda kilo verip almak istiyorsanız, harcadığınız ölçünün ortalama 400 kalori fazlasını ya da azını tüketebilirsiniz. Günlük almanız gereken kaloriyi TDEE Calculator üzere sitelerden öğrenebilir; birebir kiloda kalmak, kilo vermek ya da almak için alınması gereken ölçüleri ayrıntılı bir formda görebilirsiniz.
Kcal ne demek? Kalori ve kcal farkı:
Kcal ve cal ünitelerinin tek farkı, birinin başkasından 1000 kat büyük olmasıdır. 1 kcal, 1000 cal’e eşittir ve bunun tek nedeni, başka ölçü sistemlerindeki üzere kolaylık sağlamaktır. Kimi vakit kcal büyük kalori, cal küçük kalori olarak anılır. Daha evvelce cal’in baş harfinin büyük yazılmasıyla söz edilen büyük kalori daha sonra kilokalori, yani kcal ismini almıştır. Bugün birçok kişinin kalori derken kastettiği ünite kcal’dir. Amerika’da ise cal ünitesi kullanılır. Dünya’nın birçok yerinde kJ ünitesi de kullanılırken Çin üzere kimi ülkelerde yalnızca bu ünite kullanılır.
Kilojul (kJ) nedir?
Kilojul de kaloriyle birebir enerjiyi ölçmek için kullanılan bir ölçü ünitesidir. Jul, 1 metre üzerinden 1 newtonluk kuvvet uygulanarak harcanan güce eşittir. Aslında metrik sisteme nazaran en uygun ünite budur, lakin bir halde kalorinin kullanımı daha yaygın hale gelmiştir. 1 kcal, 4,13 kJ’e eşittir. Yaygın olmasa da besin paketlerinin gerisinde, kcal ölçüsüyle birlikte bulunabilir.
Kombide kcal ne demek?
Kcal ölçü ünitesinin kullanıldığı alanlar yalnızca beslenme ve sporla sonlu değil. Aslen kalori, 1 kg suyun sıcaklığını 1 °C yükseltmek için gereken güç ölçüsü olarak tanımlanır. Kombilerin kapasitesi de bu yüzden kalori cinsinden ölçülür. Gereksinim duyulan kapasite, ısıtılacak yerin büyüklüğüne nazaran değişir.
Birtakım besinlerin kcal ve kJ cinsinden bedelleri:
- Orta uzunluk muz: 105 kcal – 439 kJ
- 100 gram sütlü çikolata: 534 kcal – 2234 kJ
- 100 gram karpuz: 30 kcal – 126 kJ
- 1 bardak ayran: 60 kcal – 251 kJ
- Orta uzunluk latte kahve (şekersiz): 176 kcal – 736 kJ
- 100 gram patlamış mısır: 375 kcal – 1569 kJ
- 1 top sade dondurma: 104 kcal – 435 kJ
- 1 avuç (40 gram) kavrulmuş fındık: 263 kcal – 1100 kJ
- Orta uzunluk sokak simidi: 323 kcal – 1351 kJ
Kalori sayacı uygulamaları:
- FatSecret Kalori Sayacı
- MyFitnessPal
- YAZIO
- Lifesum
- Fastic
- Macros
- iShape
- SWEAT
- Tone & Sculpt
Yazımızda kalorinin ne olduğunu; kcal, kalori ve kJ ünitelerinin farklarını anlatmaya çalıştık. Günlük hayatta bu bilgilerin nasıl kullanılabileceğine dair örnekler verdik. Artık “kcal ne demek” sorusunu duyduğunuzda bilginizi gururla aktarabilirsiniz. Pekala sizin kalori denetimine dair bildiğiniz tüyolar var mı? Yorumlar kısmına inerek bilginizi bizlerle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Webtekno