Olağan koşullar altında bir Windows işletim sistemine sahip bilgisayar kullanıcısı, işletim sistemine dahil olmayan birkaç program indirdikten sonra rahatça aygıtını kullanabilir. Lakin kullandığınız Windows 7, Windows 10 üzere bir versiyona uygun olmayan bir yazılım yüklemeye çalışıyorsanız .NET Framework ile ilgili bir meseleyle karşılaşabilirsiniz fakat tekrar edelim, birden fazla vakit bir kullanıcı .NET Framework nedir bilmek zorunda değildir.
Şayet bir yazılım geliştiriciyseniz ve yazılımınızın Windows işletim sisteminde de çalışmasını istiyorsanız .NET Framework uzmanlık alanınız olmalıdır. Zira .NET Framework sistemi dahilinde geliştirilmemiş hiçbir yazılım Windows işletim sisteminde çalışmayacaktır. Microsoft bu sistemi kurup fiyatsız kullanıma boşuna sunmadı. .NET Framework nedir, ne işe fayda, her bilgisayarda olması gerekiyor mu gelin daha ayrıntılı inceleyelim.
.NET Framework nedir?
.NET, Microsoft tarafından kurulan ve yazılım geliştiricilere kolaylık sunan bir programlama sistemidir. Bu sistem dahilinde pek çok farklı işletim sistemine uyumlu yazılım geliştirilebilir. Sistemin bir modülü olan .NET Framework ise hazırlanan programların Windows işletim sistemine uyumluluğunu sağlayan .NET tipidir.
.NET Framework üzerinden hazırlanan bir yazılımın Windows işletim sisteminde başarılı bir halde çalışması için sırf bu sistemde hazırlanmış olması yetmez. Tıpkı vakitte yazılımı kullanacak bilgisayarda da kararlı bir .NET Framework sürümünün yüklü olması gerekiyor. Birçok vakit Windows işletim sisteminde yüklü olarak gelse de kimi durumlarda harici olarak Microsoft internet sitesinden indirerek suram yapmak gerekebilir.
Kimler .NET Framework kullanır?
Geliştirdiği yazılımın Windows işletim sisteminde sağlıklı bir biçimde çalışmasını isteyen her geliştirici .NET Framework kullanmak zorundadır. Birebir formda Windows işletim sisteminde yazılım çalıştırmak isteyen tüm kullanıcılar da .NET Framework kullanmak zorundadır. Neyse ki bu sistem Windows 7 ve sonrası tüm versiyonlarda yüklü olarak geliyor ya da Microsoft internet sitesinden fiyatsız olarak indirilebiliyor.
Yazılım geliştiriciler sadece .NET Framework üzerinden değil, .NET sistemi içindeki farklı çerçeveler üzerinden de taşınabilir uygulama, yazılım, internet sitesi, masaüstü uygulamaları, Visual Studio üzerinden farklı eserler geliştirebilirler. Kullanıcılar için olduğu üzere geliştiriciler için de .NET sisteminin kullanımı fiyatsızdır.
.NET çeşitleri nelerdir?
- .NET Framework, Windows işletim sisteminde çalışan tüm eserleri takviyeler.
- .NET Core; Windows, Linux ve macOS’ta çalışan eserler için kullanılan çapraz platformdur.
- Xamarin / Mono, iOS ve Android işletim sistemindeki eserleri çalıştırmak için kullanılır.
- .NET Standard, .NET ile hazırlanan eserlerin arayüzlerinin resmi ismidir.
En yaygın kullanılan işletim sistemi Windows olduğu için birçok kişi .NET Framework çerçevesini bilir lakin .NET çok daha geniş bir sistemdir. Şayet bir yazılım geliştirici değilseniz bu tiplerin tariflerine hakim olmanıza gerek yok. Ta ki aygıtınızda .NET kaynaklı bir yanılgı ile karşılaşana kadar.
.NET Framework nasıl çalışır?
.NET Framework sisteminin iki ana bileşeni vardır. Bu bileşenlerden birincisi olan Common Language Runtime kısaca CLR, .NET uygulamalarını çalıştıran yürütme motorudur ve iş parçacığı idaresi, çöp toplama, cins güvenliği, istisna sürece üzere hizmetleri sağlar.
.NET Framework sisteminin ikinci ana bileşeni olan Class Library, fonksiyonellik için ortak arayüz ve çeşit bütünlüğü sağlar. Dizeler, tarihler, sayılar ve gibisi, bu bileşenin içindedir. Class Library; evrakları okumak ve yazmak, veritabanlarına bağlanmak, çizim yapmak için gerekli arayüzleri sağlar.
Nasıl çalıştığına gelirsek; .NET Framework uygulamaları C #, F # yahut Visual Basic ile yazılır ve daha sonra ortak kullanım için Common Intermediate Language kısaca CIL olarak derlenir. Derlenen kodlar DLL ya da EXE uzantılı evraklarda saklanır.
Common Language Runtime kısaca CLR bileşeni çalışarak bu evrakları okur ve makine koduna dönüştürür. Böylelikle yazılım çalışmış olur. Bu süreç elbette çok daha ayrıntılı fakat genel olarak bu biçimde özetlemek mümkün.
.NET Framework neden gerekli?
Microsoft tarafından geliştirilen .NET sistemi, yazılım geliştiricilere büyük kolaylık sağlamaktadır. Zira uygulama hangi lisanda yazılmış olursa olsun ortak kullanım için uyumlu Common Intermediate Language olarak düzenlenir. Bunun manası, CLR bileşeni yüklü olan tüm aygıtlar bu yazılımı çalıştırabilir demek oluyor.
Yazılım geliştiriciler için olduğu kadar kullanıcılar için de .NET Framework gereklidir zira CIL lisanındaki yazılımın okunması için CLR bileşeni gereklidir. Kısaca .NET Framework için yazılım geliştirici ve kullanıcı ortasında, her iki tarafın da anlayacağı bir lisan oluşturuyor diyebiliriz.
Hangi .NET Framework sürümünü kullanmak gerekiyor?
Daha evvel de bahsettiğimiz üzere .NET Framework, Windows işletim sistemine sahip bilgisayarlarda yüklü olarak geliyor. Fakat bir nedenden dolayı .NET Framework sürümünüz ile kullanmak istediğiniz yazılımın CLR bileşen versiyonu uyumsuzluk gösterebilir. Bu durumda aşağı listeden uygun sürümü bularak buradan indirebilirsiniz.
- .NET Framework 4.x sürümü için 4.0 CLR versiyonu uyumludur.
- .NET Framework 2.x ve 3.x sürümü için 2.0 CLR versiyonu uyumludur.
- .NET Framework 1.1 sürümü için 1.1 CLR versiyonu uyumludur.
- .NET Framework 1.0 sürümü için 1.0 CLR versiyonu uyumludur.
.NET Core ve .NET Framework ortasındaki fark nedir?
- .NET Core; Linux, macOS ve Windows üzerinden çalışan bir çapraz platformdur.
- .NET Framework sadece Windows işletim sisteminde çalışır.
- .NET Core açık kaynaklı olması nedeniyle farklı topluluklar tarafından geliştirilmeye uygundur.
- .NET Framework için de kaynak kodu mevcuttur lakin dış müdahale için uygun değildir.
- .NET sistemi en yeni özelliklerini .NET Core geliştiricilerine sunar.
- Kullanıcı dostu olan .NET Framework, Windows işletim sistemine dahil olması nedeniyle Windows Update ile otomatik olarak güncellenir.
- .NET Core Windows işletim sistemine dahil olmayan bağımsız bir cins olduğu için dışarıdan güncelleme alır.
Çok fazla ayrıntıya inmeden anlatmak gerekirse .NET sisteminin iki demirbaşı olan .NET Core ve .NET Framework ortasındaki temel farklar bu biçimdedir. Standart bir kullanıcı için .NET Framework güncelleme kolaylığı ile öne çıkarken, bir yazılım geliştirici için .NET Core üzerinden gelen yeni özellikler hayat kurtarıcı olabilir.
.NET Framework nedir, Windows işletim sistemine sahip bilgisayarlar neden bu sisteme gereksinim duyar üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bilmeniz gereken ayrıntıları anlattık. .NET Framework kaynaklı her türlü probleminiz için Microsoft müşteri hizmetleri ile irtibata geçebilirsiniz.
Kaynak: Webtekno