“Rüzgâr var, duyamıyorum; sonra arayayım” demek, telefonda hoşlanmadığımız biriyle konuşurken imdadımıza yetişen usullerden biridir. Natürel bazen de kıymetli bir konuşmanın ortasında karşı taraftan gelen sağır edici rüzgâr sesi bizi hudut edebiliyor.
Peki bu bazen kurtarıcı bazen de hudut bozucu olan durum neden gerçekleşiyor? Rüzgâr sesi, telefonda konuşurken neden bu kadar yüksek bir gürültü oluşturuyor? Hele karşı taraftaki kişi, telefona daha yakın olmasına karşın?
Bunun sebebini anlamak için evvel telefonlarımızda kullanılan mikrofonları öğrenmemiz gerekiyor:
Ceplerimize sığacak kadar küçük fakat dünyayla bağlantıya geçebilecek kadar gelişmiş telefonlarımızın sahip olduğu mikrofonların birkaç özelliği bulunuyor. Öncelikle mikrofon küçük olmalı, çalışmak için az elektrik gerektirmeli ve kaliteli ses iletimi sağlamalı.
Bu özellikleri de MEMS (Mikro Elektrik Mekanik Sistem) mikrofonu karşılıyor. MEMS mikrofonlar, minyatür boyutları, uygun maliyetli olmaları ve âlâ bağlantı sağlayabilmeleri nedeniyle akıllı telefonlar için şirketler tarafından sıklıkla tercih ediliyorlar. Bu mikrofonlar, gelen ses frekansını elektrik sinyallerine dönüştüren diyaframlara sahiptirler.
MEMS mikrofonları, 20 Hz ile 20 kHz ortasındaki tüm frekans bandındaki sesleri yakalayabilirler. Münasebetiyle artık öğrenmemiz gereken şey, insanların ve rüzgârın frekans bedelleri:
Ortalama olarak bir erkeğin ses frekans aralığı 100 Hz ile 8 kHz arasındadır. Bir bayanın ortalama ses frekans aralığı ise 350 Hz ile 17 kHz ortasındadır. İşin kırılma noktası ise rüzgârın sahip olduğu ortalama ses frekansı aralığında yatıyor.
Rüzgârın ortalama ses frekansı aralığı, 20 Hz ile 250 Hz arasındadır. Bu, bizlere insan sesi ve rüzgâr sesi ortasındaki düşük frekans aralığında net bir örtüşme olduğunu gösteriyor. Telefonlarımızda bulunan MEMS mikrofonu, insan sesinin frekansından daha düşük olan rüzgâr sesini daha kolay algılıyor; dolayısıyla rüzgâr sesi, telefonda konuşurken insan sesinin önüne geçiyor.
“Tamam da bu, rüzgârın telefonda olağandan daha gürültülü olmasının sebebini açıklamıyor” dediğinizi duyar üzereyiz. Açıklayalım:
Temel olarak bunun ardında iki sebep var:
- Hızlı esen rüzgârlı bir alanda bulunurken rüzgâr basıncı, mikrofondaki diyaframa çarptığı için sizin sesinizin basıncına eklenir. Bu da diyafram üzerinde gerekenden daha yüksek basınç oluşmasına neden olur ve onu daha yüksek genlikli bir sinyale dönüştürür, böylelikle rüzgâr sesinin telefonun öbür tarafında gerçekte olduğundan daha yüksek duyulmasına neden olur.
- Belirli mikrofonlar düşük frekanslı sesi almak ve daha net hale getirmek için sinyali yükseltirler. Rüzgâr frekansı düşük olduğundan mikrofon, onun sesini alıp buna nazaran yükseltir. Bu da alıcıda daha yüksek bir rüzgâr gürültüsüne yol açar.
Telefonlara daha kaliteli mikrofonlar koyarak bu durumu aksine çeviremez miyiz? Mesela yalnızca insan sesini algılayan mikrofonlar?
Çok taraflı ve tek yönlü olmak üzere iki adet mikrofon çeşidi vardır. Çok taraflı olanlar isminden da anlaşılacağı üzere birden fazla taraftan gelen sesleri sinyale çevirme yetisine sahiptirler. Bu mikrofonların avantajı, konuşurken ağzımızın direkt olarak mikrofona tutulmasının gerekmeyişidir. Dezavantajı ise gereksiz seslerin de sinyale dönüştürülmesinden dolayı gürültü olmasıdır.
Tek istikametli mikrofonlar ise yalnızca muhakkak bir istikametten gelen sesi algılarlar. Bu sayede gürültülü ses aktarmazlar. Bu mikrofonların dezavantajı, mikrofonu ağzınıza tutup konuşmanız gerekmesidir.
Peki akıllı telefon üreticileri bu durumu nasıl çözüyor?
Günümüzde akıllı telefon şirketleri, tek taraflı mikrofonları küçültüp onlardan birkaç tane telefonlarımıza koyuyorlar ve direkt olarak mikrofonu ağzınıza tutmadan gürültüsüz sesi karşıya aktarabiliyorsunuz. Daha bütçe dostu aygıtlar üreten akıllı telefon üreticileri ise çok istikametli mikrofonları, gürültü engellemeyi sağlayan yapay zekâlarla destekleyerek kullanıyorlar.
Ne olursa olsun, muhtemelen rüzgârlı havada telefonla konuşurken mikrofonu el ile kapatmak, bizlerin asla vazgeçmeyeceği bir metot olacak…
Kaynak: Webtekno