‘Saat yönü’ denince ise hepimizin aklına sağa gerçek dönen akrep ve yelkovan geliyor. Çünkü saat, icat edildiği günden bu yana tıpkı istikamete gerçek akıyor.
İlk defa MÖ 4000’lerde kuzey yarımkürede icat edilen saat, Güneş’in doğudan doğup batıdan batması sebebiyle sağa yanlışsız hareket edecek biçimde tasarlandı ve günümüze kadar da saat dizaynları daima sağa hakikat dönecek biçimde yapıldı.
Saatin nasıl icat edildiğini bir hatırlayalım.
Eski Mısırlılar bir çubuğu dik bir pozisyonda yerleştirerek Güneş’in geliş açısına nazaran çubuğun gölge uzunluğuna ve pozisyonuna bakarak saati hesaplamayı başarmıştı. Yaptıkları bu icadı pek çoğumuz ‘Güneş Saati’ adıyla aslında biliyoruz. Pekala Mısır’ın Dünya üzerindeki pozisyonu farklı olsaydı? Örneğin Mısır güney yarımküre ülkesi olsaydı?
Mısır’ın kuzey yarımküre’de olması sebebiyle çubuğun gölgesi soldan sağa yanlışsız dönüyordu. Mısır, güney yarımkürede olsaydı çubuğun gölgesi sağdan sola gerçek hareket edecekti. Alışılmış bu durum günümüze kadar gelen saat dizaynlarını da etkileyebilirdi.
Tüm saatler zıdda dönse…
Yüksek ihtimalle saatlerimizin bozuk olduğunu düşünürdük. Çünkü saatin icadından bu yana kuşaklar boyunca pek çok ulus, akrep ve yelkovanın soldan sağa gerçek döndüğünü kabullendi. Saatlerimize baktığımızda akrep ve yelkovanın ne tarafa döndüğü yahut sayıların nasıl dizildiğinin ise pek de bir ehemmiyeti yok.
Sonuç olarak saatin soldan sağa yahut sağdan sola gerçek akması hayatımızda hiçbir şey değiştirmezdi. Zira vaktin akışını değil, sadece baktığımız saatteki sayıların yerini, istikametini değiştirmiş olurduk. Üstelik saatin icadı Mısır’da değil de güney yarımkürede yer alan bir ülkede gerçekleşseydi yüksek ihtimalle saatlerimiz şu anda sola yanlışsız akıyor olacaktı.
Dünya üzerinde 1 ülkede ise saat sola hakikat akıyor.
- Bolivya La Paz Kongre Binası üzerindeki saat.
Bolivya Devlet Lider Yardımcısı David Choquehuanca, 2014 yılında düzenlenen bir basın toplantısında muhabirlere “Saatin her vakit birebir istikamete dönmesi gerektiğini kim söyledi? Neden her vakit itaat etmek zorundayız? Neden yaratıcı olamıyoruz?” dedi ve bu cümleler büyük bir değişimin birinci adımları oldu.
La Paz Kongre Binası’nın üstünde yer alan büyük analog saatin istikameti değiştirildi ve ‘Güney Saati’ artık zıdda işliyordu. Doğal bu durum yansıları de beraberinde getirdi. Muhalefet önderleri saat tarafının değiştirilmesini ülkenin ‘gerilediğine’ işaret olarak kabul etti. Eleştirmenler ise yapılan bu hamleyi ‘gereksiz’ olarak nitelendirdi. Choquehuanca’nın yeni saat istikametini ülke çapında hükümet binalarına yayma girişimiyse La Paz Kongre Binası’ndaki saatle hudutlu kaldı.
Biliyorsunuz ki Bolivya, güney yarımküre ülkesi. Yani ilkel saatler kullanmaya devam ediyor olsaydık ve Güneş Saati’ne bakarak günün hangi saatinde olduğumuzu anlıyor olsaydık Bolivya’da zati saat sol tarafa hakikat hareket edecekti. Devlet Lider Yardımcısı Choquehuanca’nın planları da bu noktada mantıklı geliyor olabilir ama insanları alışkanlıklarından vazgeçirmek çok da kolay değil.
- Kaynaklar: The Guardian, Hoodinkee, ICT
Kaynak: Webtekno