6 Şubat günü gerçekleşen 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntının akabinde bölgede arama-kurtarma ve enkaz kaldırma çalışmaları devam ediyor. On binlerce vatandaşımızın hayatını kaybettiği felaket sonrası sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette milyonlarca vatandaşımız için gereksinimlere yönelik yardım kampanyaları da sürdürülüyor.
Tüm ülkemiz ve dünya bu acı felaketi konuşurken, ne yazık ki durumun hassasiyetinin göz gerisi edildiği, izlerken iliklerimize kadar utancı hissettiğimiz pek çok ‘habere’ şahit olduk. Unutmamak ve sürecin geri kalanında insani yanımızla, çok daha dikkatli olmak için bu olayları bir ortaya getirdik…
“Depremzedeler ile nasıl irtibat kurulmaz?” sorusuna karşılık veren pek çok ‘röportaj’ gördük;
Show TV muhabirinin enkaz altındaki depremzedelere mikrofon uzatışı…
”Muhabirlik, habercilik bu mu?” dedirten imajlardan biri, Show TV muhabiri Tuğba Södekoğlu’nun enkaz altına seslenip mikrofon uzatmasıydı…
Tuğba Södekoğlu, niyetlerinin bölgeye iş makinesi takviyesi istemek olduğunu söyledi lakin enkaz altına mikrofon uzatmak bu talebi gerçekleştirmek için gerekli miydi? Arama kurtarma takımlarının canlı tespit ettikleri bir enkaza dayanak istemek için o sesi televizyona aktarmaya hakikaten gereksinim var mıydı? Bu soruların karşılıklarını bilemiyoruz…
Tuğba Södekoğlu ne yazık ki enkaz altına uzattığı mikrofonu birebir irade ile ailesi hala enkaz altında olan bir depremzedeye uzatamadı;
Ailesinin günlerdir enkaz altında olduğunu söyleyen depremzede, yardım gelmediğinden bahsetmeye başlayınca Södekoğlu, mikrofonunu da alıp uzaklaşıyor…
Yayının devamında ise ‘Ekipler Kahramanmaraş’ı karış karış gezmeye çalışıyor ancak şimdi ulaşılamayan noktalar olduğunun altını çiziyoruz’ diyerek iş makinesi isteğini yineledi. Kendisi bölgeye takviye talep ettiklerini vurgulayarak bu manzaraların de yanlış anlaşıldığını söyledi. Lakin yeniden bir sorumuz var; konuşmak isteyen, ailesi ismine yardım isteyen bir depremzedenin sesini kesip, dönüp yürümeye devam etmek hakikat bir atak mi? Bir depremzede ile konuşulurken yapılması gereken bu mu?
Kimi durumlarda sonlar o kadar aşıldı ki muhabirler arama kurtarma çalışmalarına müdahale eder hale geldi;
Bölgeye dair aktüel haber alma gereksinimi hepimizde var ve biliyoruz, bölgedeki muhabirlerin işi çok çok zor. Fakat arama kurtarma çalışmalarını hiçe sayarak, ‘bir dakika, bir dakika’ deyip işlerini yapmaya çalışan grupların dikkatini dağıtarak, sessiz olunması gereken bir ortamda inatla birebir soruyu tekraren sorarak çalışmak, büyük bir bilinçsizlik ne yazık ki…
Arkadan yansılar gelirken bölgedeki depremzedelerin yardım gelmediği için reaksiyonlu olduğunu söyleyen NTV muhabirinin evvel sesi kesildi, sonra da yayından alındı;
Bunun üzere sayısız örnek gördük; pek çok TV kanalı, ellerindeki imkanları durumun vehametinden şikayet eden depremzedeleri susturmak için kullandı…
Sesini duyurmak isteyen bir depremzedeyi itekleyerek mikrofonunu saklayan bir öbür muhabir;
TV100 muhabiri Sertaç Murat Koç, görüntünün yayılması sonrası bir açıklama yaparak saldırıya uğradığını, mikrofonun elinden alınmaya çalışıldığını sandığını söylemiş ve akabinde bölgedeki elektrik ve su eksiği üzere eksiklerden bahsettiği birkaç görüntü paylaşmış.
Ancak görüntüde açıkça görüldüğü üzere depremzede, Sertaç Bey’in mikrofonuna uzanmıyor; kameraya gerçek konuşuyor. Üstelik görüntünün ilerleyen saniyelerinde açıkça ‘ben konuşmak istiyorum‘ diyor. Tüm bunlara karşın Sertaç Bey’in, neden atağa uğradığını düşündüğünü ve mikrofonunu gerisinde sakladığını anlamak mümkün değil.
Kendi fikir ve beklentilerine uygun yanıtlar vermeyen depremzedeyi susturmaya çalışan Halk TV muhabiri de reaksiyon topladı;
Acısını yaşayan bir depremzede ile röportaj yaparken karşılığın istediği çizgide olmadığını fark eden muhabir, depremzedenin konuşmasını bölüp ‘şu tuvaleti bir gösterebilir miyiz?‘ diyerek manzarayı değiştiriyor.
Farklı bir görüş de olsa karşısında acısını paylaşan bir depremzedeye bu türlü davranmak, suratına bakmayı bırakmak ve imajını yayından almak, nereden baksak yanlış bir davranış…
Yağmacılar ile ilgili pek çok temelsiz tez basında kendine yer buldu lakin paylaşılan imajların neredeyse tamamının eski tarihli ve değişik olaylara ilişkin olduğu ortaya çıktı;
Özellikle Suriyeli mülteciler üzerinden yürütülen bir nefret siyasetinin tesirlerini daima birlikte izledik. Böylesi sıkıntı bir devirde, o vilayetlerde yaşayan herkes tıpkı sarsıntıdan etkilenmişken ‘mülteci – vatandaş’ ayrımı yapılarak oluşturulmaya çalışılan nefret ortamı, büyük bir utanç kaynağı.
Üstelik yapılan incelemelerde, yayılan pek çok görüntü ve fotoğrafın yeni olmadığı; hatta bazılarının Türkiye’de çekilen imgeler bile olmadığı ortaya çıktı. Bu mevzu hakkında savların ayrıntılarına yakından göz atmak isterseniz buraya tıklayarak Malumatfuruş’ta yayınlanan incelemeye bakabilirsiniz.
Evet, muhabirlerin işi çok güç ve onlar da büyük bir şok içindeler. Evet, sosyal medyada her gördüğümüze inanmak toplumsal psikolojimiz düşünüldüğünde bu periyotta çok daha kolay lakin;
- Bütün ülkenin kalbi sarsıntı bölgesinde atarken, haber verme sorumluluğunu üstlenen kişi ve kurumların görevi nitekim yalnızca enkaz başlarında mucizeler beklemek mi olmalı?
- Uzmanlar bilhassa enkaz altından çıkan insanların imgelerinin yayınlanmasının büyük bir hak ihlali olduğunu, o insanların ve yakınlarının psikolojisi için büyük bir travma kaynağı olduğunu vurgularken her yerde uzunluk boy bu insanları ısrarla yayınlamak hakikat mu?
- Ailelerini, komşularını, arkadaşlarını ve ellerinde avuçlarında olan her şeyi kaybetmiş; dehşet ve dert içinde büyük bir şoku yaşayan insanları susturmaya çalışmak, hızlarına bakmadan laflarını bölmek ya da inatla acılarını sorup yaralarını deşmek habercilik mi?
- Zaten bütün ülke kan ağlarken, olmayan olaylar üzerinden uydurma gündemler yaratmaya çalışmak, mağdur insanları gaye haline getirmek hakikat mu?
- Kaynağını bilmediğimiz imgeleri bir saniye bile düşünmeden paylaşmak ve bu güçlü sürece gerçek olmayan haberlerle köstek olmak gerçek mu? Her birimizin yaşadığımız felaketin ciddiyetiyle sorumluluk alması gerekmez mi?
Depremden etkilenen vilayetlerimizde hayatın olağana dönmesi ayları, yılları bulacak. Sürecin devamında birebir yanılgıları tekrarlamamak için bu sorulara en insan tarafımızla karşılık verip tavrımızı düzeltmeli; gücümüzü geçersiz haberlere ya da acı magazinciliğine değil sorumlulardan hesap sormaya ayırmalıyız….
Depremzedelere dayanak olmak isterseniz;
Depremlerde can kaybı yaşamamızın önüne geçecek kıymetli önlemlerden biri olan izolatörler hakkında bilgi edinmek isterseniz;
Kaynak: Webtekno