Arama kurtarma çalışmalarında halk olarak hemen her imkânı seferber etmiş bulunmaktayız. Bu imkânlardan biri de madenlerde kullanılan kimi fonksiyonel imar ve temellendirme usulleri.
Bu yazımızda, madencilerimizin kendi madenlerinin güvenliği için kullanımına sık sık başvurdukları domuzdamı formülünün arama ve kurtarma gayretlerinde nasıl kullanıldıklarına değineceğiz.
Domuzdamı, çökme ihtimali olan tavan benzeri alanlara sağlam bir temel inşa edilmesi yoluna verilen isim.
- Görselimiz, ABD’nin Maine eyaletinin Harpswell kentinden. Irmak üzeri bir köprünün çökmesinin önlenmesi için domuzdamı metoduna başvurulmuş.
İnşa edilen bu sağlam temeller, 120x20x20 ve 80x20x20 ebatlarında yatay biçimde ve jenga blokları gibi üst üste yerleştirilen tahta modülleri olacak formda ayarlanıyor.
Aralarındaki açılar ve boşluklar pürdikkâtle ayarlanan bu tahta kesimleri, çökecek alan bırakmadığı ve üstteki yapının çökebileceği boş alanı doldurduğu için madenlerin tavanlarında sıklıkla tercih ediliyor. Bu temelin çökemiyor oluşundaki asıl sebep, üstteki tavanın tartısını tüm modüllerine eşit olarak dağıtıyor oluşu. Bu sayede tartı muhakkak noktalara odaklanmıyor ve çökme ihtimali sıfıra indiriliyor.
Bu prosedür, yalnızca halihazırda sağlam yapılarda kullanılan yahut uygulanabileceği yerler kısıtlı olan bir formül değil. Misal bir formda, çoktan çökmüş olan enkazların makul kısımlarına domuzdamları yerleştirerekten daha fazla çökmeleri önlenebiliyor. Bir öbür deyişle, bu sayede enkaz altında kalan kimselere gerçek güvenli yaşam tünelleri açabilmek ve mağdurları canlarını yakmadan enkazlardan kurtarabilmek mümkün.
Mağaralarda tavanın çökmesini önleyen bu fonksiyonel yol, deprem bölgelerinde de kullanılıyor.
3 bine yakın madencimiz 6 Şubat 2023’te Amasra’dan, Manisa’dan ve Zonguldak’tan facianın gerçekleştiği maden tesisinin önünde bir ortaya geldiler. Talepleri ve gayeleri, zelzelenin en fazla hasar verdiği 10 vilayetimize gönderilmekti. Çünkü az evvel bahsettiğimiz domuzdamı usulü üzere çeşitli prosedürlerle hayat kurtarabileceklerine inanıyorlardı, veya kurtarabileceklerini biliyorlardı.
Nitekim bedelli madencilerimiz, karşılarına çıkan tüm zorluklara ve yollardaki yoğunluklardan ötürü ortaya çıkan engellere rağmen zelzele alanlarına ulaşmayı başardılar.
Tabii sadece zelzele bölgelerine ulaşmayı başarmakla da kalmadılar. Şimdi bilmediğimiz sayıda kişinin hayatlarını kurtarmayı da başardılar.
Görsel, depremden 90 saat sonra Zonguldak taş kömürü madencilerimiz tarafından kurtarılan bir vatandaşımıza ve madencilerimize ilişkin olduğu üzere, domuzdamı idaresinin fonksiyonelliğine ispat teşkil eden sayılı hadiseden bir adedini gözler önüne seriyor.
Özetle, kurtarma çalışmalarında kullanılabilecek en faal metotlardan biri epey vakittir gözlerimizin önündeydi ve büyük ihtimalle kullanımı için daha uygun bir yer ve vakit dilimi bulunamazdı.
-
Kaynaklar: Maden Mühendisleri Odası, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü
Kaynak: Webtekno