Geçtiğimiz haftalarda sizlerle birlikte bir oyun bağımlısı olup olmadığımızı anlamaya çalışmıştık. Bu içeriğe gelen yorumlara bakmak bile durumun ne kadar önemli olduğunu ve insanların nasıl yavaş yavaş oyun bağımlısı haline geldiğini anlamaya yetmişti. Şimdiki maksadımız ise saatlerimizi yiyen bu oyun bağımlılığından kurtulmak.
Bahsetmiş olduğum unsurların hepsi şahıstan bireye nazaran farklılık gösterebilir ve ne yazık ki ileri seviye oyun bağımlıları için bu tavsiyeler işe yaramayabilir. Bu tavsiyelerle birlikte çıktığınız yolda hala bir gelişme kaydedemediğinizi fark edersiniz, mevzuyu uzman şahıslara taşımakta terapi ve tedavi usulünde yardımlar almakta yarar var. Sonuçta dopamin salınımına yol açan oyun bağımlılığından kurtulmak o kadar da kolay olmayabilir. Dilerseniz işin bu kadar ciddileşmeyeceğini umut ederek bu bağımlılıktan kurtulmaya yardımcı olan etkenler nelermiş bir bakalım.
Bağımlılığın en büyük suçlularından dopamin nedir?
Dopamin, bedenimizin kendi kendine üretebildiği ve kendimizi çok daha uygun hissetmemizi sağlayan bir kimyasaldır. Elbette bu dopamini dışarıdan almanın yolları da vardır ve ne yazık ki bu yolların birçoğu, bize faydadan çok ziyan verir.
Beynimiz, tıpkı alkol ve uyuşturucu tüketiminde olduğu üzere oyun oynarken de dopamin salgılar ve dopamin sayesinde kendimizi daha keyifli ve memnun hissederiz. Aslında oyun bağımlılığının gerisinde yatan en büyük sebeplerden birisi de bu dopamin salınımıdır. Beynimiz biz gece uyurken esasen dopamin salgılar ve ekstra salgılanan dopamin yüzünden oyuna bağımlı hale gelebiliriz. Tıpkı öteki bağımlılıklarda olduğu üzere bedenimiz dopamin yoksunluğu çektiği birinci anda dopamin kaynağına, yani bilgisayarınıza yönelmek isteyecektir.
1- Oyun bağımlısı olduğunuzu kabul edin
Bu işe başlamadan evvel kabullenmeniz gereken bir gerçek var, o da oyun bağımlısı olduğunuz. Şayet bu gerçeği kabullenmezseniz uygulayacağınız sistemlerin hiçbir tesiri olmayacaktır. Bir evvelki içeriğe gelen yorumlara bakınca insanların oyun ve sigara bağımlılığının birbirine benzetilmesinden rahatsız olduğunu fark ettim.
Sigara direkt ciğerlerimize ziyan verir, yavaş yavaş sıhhatimizi alır ve oyun bağımlılığı yanında pamuk şeker üzere kalır, kabul ediyorum. Fakat bu bağımlılık da hayatımızın kıymetli bir kısmını kaplar ve bizi toplumsal hayattan gitgide uzaklaştırır. İkisinin verdiği ziyanlar birbirinden çok farklı olsa da sonuçta ziyan ziyandır. Bu yüzden ikisinin de farklı usulde birer bağımlılık olduklarını ve ikisinden de kurtulmanın bir epey güç olduğunu kabul etmemiz gerekiyor.
2- Kendinize hudutlarını asla aşmayacağınız bir müddet belirleyin
Oyun bağımlılığından kurtulmak için birinci evvel kendi iradenize sahip çıkmanız gereklidir. İradenizi ne kadar güzel denetim edebilirseniz, bu bağımlılıktan kurtulmak da o kadar kolaylaşacaktır.
İrade konusunda kendinize güveniyorsanız, yapacağınız birinci iş kendinize bir vakit sınırlaması koymak olmalı. Günde 9 – 10 saat oyun oynuyorsanız bunu bir anda tabana çekmek yerine birinci evvel 5 – 6 saat, akabinde 2 – 3 saat üzere bir çizelgeyle sonlandırmaya başlayın. İstisnai durumlar dışında (oyun oynamanın nasıl bir istisnası olabiliyorsa) bu hududu asla geçmemeye çalışın.
3- Arta kalan vakitlerde diğer bir aktiviteye yönelin
Oyun oynama sürenizi kısaltmaya başladıkça boş geçireceğiniz vakitler de bir epey artacaktır. Bu saatlerde hiçbir şey yapmayıp boşluğa dalmak yerine en sevdiğiniz (oyun oynamak dışında) aktiviteleri gözden geçirip, size en uygun olanı yapmaya başlayın.
Elbette birçok oyuncu bu çeşit aktivitelere büyük bir önyargı ile bakacaktır. Yok puzzle’mış, yok legoymuş bunlar birinci başta oyun oynamanın yerini tutmayacak üzere görünse de ilerleyen vakitlerde yeni bir şey öğrenmenin ve yeteneğinizi diğer alanlarda da kullanmanın ne kadar beğenilen hissetirdiğini siz de anlayacaksınız.
4- Oyunu arkadaşlarınızla değil, yabancılarla oynayın
Artık ne alaka yabancılar diyebilirsiniz. Bu tavsiyeyi birinci elden deneyimlerle anlatacağım. Oyunu arkadaşla oynamanın zevki nitekim bir öbür oluyor. Yenilseniz bile oyun boyunca aldığınız zevk, mağlubiyetin yerini başarılı bir biçimde doldurabiliyor.
Yabancılarla oynadığınız vakitte ise işler tam aykırısı oluyor. Oyun eğlenceli olmaktan çıkıp büsbütün bir rekabet ortamına dönüşüyor ve ekip arkadaşınızın en küçük küsurunda yenilgiyi bu şahsa bağlayabiliyorsunuz.
Bir de oyunu trollemeye gelen, yalnızca saçma sapan küfürler eden birine denk gelirseniz de tadından yenmez valla. Bu bireylerle müsabakaya devam ettikçe, oyun sizin için cümbüşten çıkıp rekabete dönüştükçe ani sonlanmalar, öfke patlamaları yaşayıp oyundan yavaş yavaş soğumaya başlayacaksınız.
5- Ekran başında yorduğunuz bedeni sporla ödüllendirin
Spor oynamak zevkli, eğlenceli bunlarda hemfikiriz aslında lakin oyunun fizikî olarak yarattığı ziyanları da unutmamak lazım. Saatlerce koltukta oturup kollarımıza kısıtlı hareket imkanı sunmak ve hatta bacaklarımızı hiç oynatmamak, bedenimizi yalnızca tembelleştirmekle kalmayıp tıpkı vakitte birçok sağlık sıkıntısını da beraberinde getirecektir.
Oyun oynarken bedeninize yaptığınız tüm kötülüklerin acısını spor yaparak çıkartabilirsiniz. Birinci evvel üşengeçlik yapıp yorgunluk hissi yüzünden çekimser kalabilirsiniz fakat ilerleyen vakitlerde fit ve sağlıklı hissetmek “bugüne kadar nasıl bu kadar hareketsiz kalmışım” demenize imkan sağlayacak.
6- Kendinize yeni bir konfor alanı oluşturun
Oyun oynamayı bırakmak neden bu kadar sıkıntı hiç düşündünüz mü? Ne vakit can sıkıcı bir olayla karşılaşsak, birisiyle arbede etsek ya da istemediğimiz bir durum yaşansa birinci koştuğumuz yer genellikle bilgisayar başı olur. Zira oyun oynamak bize kendimizi yeterli hissettirir ve bu his yüzünden bilgisayarımız, vakit içerisinde konfor alanı haline gelir.
Konfor alanından çıkmak pek de kolay olmadığı için oyun oynamayı bırakmak gitgide zorlaşır bizim için. Bu sebeple kendimize yeni bir konfor alanı yaratmamız gerekir. Kendimizi, en az bilgisayar oynarken hissettiğimiz kadar rahat hissedeceğimiz yeni bir şeyler bulmalıyız. Eğlenceyi de unutmamak lazım natürel. Yeni bir lisan öğrenmek, yeni bir spor kısmına yazılmak ya da patenleri alıp sokağa çıkmak üzere hem eğlendirici hem de faydamıza olan şeyleri seçmek, kendimize yine bir konfor alanı inşa etmemize imkan sağlayacaktır. Elbette tüm bu hobi edinme uğraşları, pandemi sona erdiğinde çok daha başarılı sonuçlar verecektir.
7- Yalnız kalmamaya itina gösterin
Yalnız kaldığınız anlarda birinci yöneldiğiniz şey elbet oyun oynamak olacaktır. Gerçi birçok oyuncu yalnız kalmadığı vakitlerde bile oyun oynamayı tercih eder lakin etrafınızda insanların olması sizi oyun oynamaktan alıkoyabilir ve siz de bu fırsatı âlâ değerlendirmelisiniz.
Birlikte sohbet edebildiğiniz, bir şeyler paylaşabildiğiniz beşerlerle daha fazla vakit geçirmeye çalışın. Bu sayede oyunun verdiği eğlenceyi öteki kaynaklardan da alabileceksiniz ve aklınız oyun oynamaya daha az kaymaya başlayacaktır.
8- Tüm bunlar işe yaramazsa, dopamin diyetine başlayın
Oyunu yavaş yavaş azaltmayı, bünyeyi çok yormadan bırakmayı denedik lakin başaramadık diyelim. Bu sefer zorluğu bir üst düzeye çıkarıp dopamin diyeti yapmaya çalışın. Dopamin diyetinde gaye, ekstra salgılanan dopaminin önüne geçmek ve bu seviyeyi olağana indirmektir. Bunu başarmak için yapmanız gereken şey en az 1 ay boyunca oyun oynamayı büsbütün bırakmak olacaktır. 1 ay boyunca Steam’i, Battle.net’i ya da oyunu her nereden oynuyorsanız o platformu bilgisayarınızdan büsbütün kaldırın. Hatta işi biraz daha ileriye götürüp bilgisayarınızda bulunan bütün oyunları da silebilirsiniz.
Birinci başta 1 ay çok uzun bir mühlet üzere görünebilir lakin kendinize vakit tanıyın ve oyun oynamanın bedeninizde yarattığı uydurma memnunluk hissinden arınmaya çalışın. 1 ay sonunda bedeniniz dopamin eksikliğini artık hissetmemeye başlayacak ve oyunlara harcadığınız uzun müddetleri birer vakit kaybı olarak görmeye başlayacaksınız.
Kaynak: Webtekno